Hợp tác xã Nông nghiệp BTH, xã Mường Do là một trong những đơn vị đầu tư trồng cây gai xanh trên địa bàn huyện Phù Yên và là đầu mối thu mua sản phẩm cho nông dân. Anh Nguyễn Công Bảo, Giám đốc HTX, cho biết: Hiện nay, HTX có 7 thành viên. Từ năm 2021, HTX đã liên kết với hộ dân các xã Mường Do, Huy Tân, Huy Thượng, Mường Bang, Mường Thải trồng 45 ha cây gai xanh AP1. Vụ năm 2022, đã thu hoạch trên 70 tấn vỏ cây gai khô. Sản phẩm được Công ty TNHH HTM Dragon Việt Nam vào tận nơi thu mua, với giá 35.000 đồng/kg vỏ cây gai khô.

Anh Đinh Công Lý, bản Suối Han, xã Mường Do, cho biết: Trước đây, gia đình tôi có gần 5.000 m2 ngô trồng trên đất đồi dốc, hiệu quả kinh tế không cao. Tháng 5/2020, gia đình tôi được xã vận động chuyển toàn bộ diện tích ngô sang trồng cây gai xanh giống AP1 do Công ty cổ phần Đầu tư phát triển sản xuất và Xuất nhập khẩu An Phước cung cấp. Do phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu và được chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, nên cây gai xanh phát triển tốt. Niên vụ 2022, gia đình thu hoạch 1,5 tấn vỏ cây gai khô, thu lãi trên 40 triệu đồng.

Thực tế cho thấy, cây gai xanh phù hợp với mọi loại đất, từ đất đồi, đất ruộng một vụ, đất thiếu nước, chân đồi. Đây là cây đa tác dụng, vỏ của cây gai xanh được dùng làm nguyên liệu dệt những loại vải cao cấp; lõi cây gai dùng làm nguyên liệu sản xuất giấy, trồng nấm và làm phân bón hữu cơ. Đặc biệt, cây gai xanh AP1 là cây lưu gốc, việc đầu tư làm đất, cây giống và công trồng chỉ thực hiện 1 lần, nhưng cho thu hoạch từ 8 đến 10 năm, mỗi năm có 4-6 vụ. Năng suất khoảng 3 tấn/ha/năm, giá thu mua khoảng 35.000 đồng/kg vỏ khô, tương đương hơn 100 triệu đồng/ha/năm, cao hơn nhiều so với các loại cây ngô, sắn...

Bà Phạm Thị Lan Phương, Giám đốc HTX Sản xuất, thương mại, dịch vụ Tây Bắc, xã Gia Phù, cho biết: Năm 2021, HTX đã đầu tư cho người dân trồng thử nghiệm 10 ha cây gai xanh giống AP1. Qua trồng thử nghiệm cho thấy, cây gai xanh phù hợp với đất đai, khí hậu nơi đây. Đến nay, HTX đã liên kết với các xã Gia Phù, Đá Đỏ, Mường Thải, Suối Bau, Kim Bon, Huy Bắc, Mường Cơi... trồng 157 ha gai xanh, tạo việc làm ổn định cho bà con với mức thu nhập từ 200.000 - 250.000 đồng/ngày công. Thời gian cao điểm, HTX có trên 100 lao động, thậm chí gia đình có 3 - 4 người cùng đi làm, nên thu nhập tương đối cao.

Qua đánh giá của Tập đoàn An Phước, tỷ lệ sợi cây gai xanh giống AP1 trồng ở huyện Phù Yên đạt cao hơn so các vùng khác từ 1,36 đến 1,4 lần. Loại cây này phù hợp với điều kiện, kỹ thuật canh tác của nông dân địa phương. Có thể phát triển tốt ở đất dốc; kỹ thuật trồng, chăm sóc đơn giản; cơ bản cây không mắc sâu bệnh. Sau khi trừ chi phí, thu nhập bình quân từ gai xanh đạt trên 80 triệu đồng/ha/năm.

Bà Bạc Thị Cầm Xiêng, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Phù Yên, thông tin: Huyện đang định hướng chuyển đổi những diện tích cây trồng kém hiệu quả sang cây có giá trị kinh tế cao hơn. Trong đó, mở rộng diện tích cây gai xanh tại một số xã có điều kiện tự nhiên phù hợp để tạo vùng nguyên liệu cho doanh nghiệp. Dự kiến đến năm 2025, quy mô đạt trên 1.200 ha cây gai xanh.

Bên cạnh đó, huyện cũng tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp mở rộng quy mô dự án tại những khu vực phù hợp. Hỗ trợ nông dân áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác để cây gai xanh AP1 sinh trưởng, phát triển tốt. Phía doanh nghiệp cam kết thu mua sản phẩm theo cơ chế thị trường, đảm bảo các bên cùng có lợi, góp phần phát triển sản xuất cây gai xanh theo hướng bền vững, hiệu quả.

Với tiềm năng và hiệu quả kinh tế mang lại, cây gai xanh đã và đang tạo thêm cơ hội để đa dạng cây trồng trên địa bàn huyện Phù Yên, góp phần nâng cao đời sống của người dân, mở ra cơ hội để địa phương nâng cao hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững.