Cánh đồng Mường Tấc (Phù Yên). Ảnh: Phan Hưng

Từ nhiều năm nay, việc canh tác lúa trên cánh đồng Mường Tấc đã được bà con áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến, như cấy lúa theo kỹ thuật thâm canh cải tiến SRI, hiệu ứng hàng biên và đẩy mạnh đưa cơ giới hóa vào sản xuất. Hằng năm, huyện đều tổ chức khảo nghiệm, trình diễn nhiều mô hình giống lúa mới chất lượng cao. Đặc biệt, năm 2019, huyện Phù Yên đã xây dựng Dự án “Hỗ trợ phát triển sản xuất sản phẩm gạo liên kết theo chuỗi giá trị, gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm”; qua đó, từng bước hình thành vùng sản xuất gạo ổn định, an toàn, gắn với chuỗi giá trị theo quy trình sản xuất lúa gạo hữu cơ, nâng cao chất lượng, bảo vệ môi trường bền vững thông qua phương pháp quản lý sản xuất, xây dựng thương hiệu gạo Phù Yên. Với nguồn vốn gần 3,3 tỷ đồng từ chương trình khuyến nông quốc gia, nguồn sự nghiệp kinh tế và nguồn xây dựng nông thôn mới, huyện đã hỗ trợ, hướng dẫn bà con xây dựng các mô hình trồng lúa hữu cơ. Bắt đầu từ vụ xuân 2019, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện đã triển khai xây dựng mô hình 20 ha lúa hữu cơ tại bản Búc, Tường Quang và bản Cang, xã Quang Huy, với cơ cấu giống lúa Đài thơm 8, J01 và J02. Đồng thời, Trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện đã phối hợp với Tâp đoàn Quế Lâm tổ chức tập huấn kỹ thuật sản xuất từ khâu làm đất, gieo cấy, chăm sóc, thu hoạch và bao tiêu sản phẩm.

Bà Bạc Cầm Thị Xiêng, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện cho biết: Đến nay, Dự án đã triển khai được 4 vụ lúa liên tiếp, gồm 2 vụ xuân và 2 vụ mùa, với tổng diện tích 150 ha, điểm nổi bật, đã giải quyết được 2 vấn đề cơ bản là tổ chức sản xuất và an toàn thực phẩm. Tất cả các hộ tham gia mô hình đều nằm trong vùng quy hoạch sản xuất lúa tập trung, việc xây dựng mô hình đã thúc đẩy hình thức sản xuất trên cánh đồng lớn, bảo đảm chủ động tưới tiêu, tạo thuận lợi đưa cơ giới hóa vào sản xuất và áp dụng vào quy trình sản xuất an toàn, tạo việc làm ổn định cho lao động nông thôn và đầu ra cho sản phẩm.

Việc xây dựng các mô hình trồng lúa hữu cơ đã góp phần nâng cao nhận thức, thay đổi phương thức canh tác của người dân địa phương theo hướng không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, mà chỉ sử dụng phân hữu cơ vi sinh, phân chuồng hoai mục, tạo ra sản phẩm nông sản sạch, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, giúp khôi phục và duy trì hệ sinh thái đồng ruộng, bảo vệ độ phì nhiêu của đất, bảo vệ thiên địch và các loài thủy sinh trong ruộng lúa. Theo ghi nhận của cán bộ kỹ thuật và nông dân, trên mô hình sản xuất theo hướng hữu cơ lúa ít bị sâu bệnh. Đặc biệt, đến nay không còn tình trạng vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật vứt bừa bãi tại các bờ ruộng, bà con đã có ý thức chấp hành quy trình chăm sóc bằng phân hữu cơ, giúp cây lúa tăng trưởng và cải tạo đất, giảm ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước, bảo vệ an toàn cho người sản xuất và người tiêu dùng. Theo đánh giá của Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, việc trồng lúa hữu cơ sau 4 vụ liên tiếp cho thấy giá trị kinh tế bình quân cao hơn trồng lúa theo phương pháp truyền thống khoảng 8,3 triệu đồng/ha. Sản phẩm lúa hữu cơ sau khi thu hoạch để lâu không bị mối, mọt, chất lượng gạo ngon hơn, giá trị 1 kg gạo trồng theo hướng hữu cơ cao hơn từ 5-7.000 đồng so với gạo trồng theo phương pháp thông thường. Nếu như chi phí cho 1 ha trồng lúa hữa cơ khoảng 28 triệu đồng/ha, giá trị thu về là 56 triệu đồng/ha, trừ các khoản chi phí, lãi từ 11-15 triệu đồng/ha. Trong khi đó, chi phí cho 1 ha trồng lúa truyền thống là 21 triệu đồng/ha; thu 47 triệu đồng/ha, trừ các khoản chi phí, lãi chỉ khoảng từ 6,6-9,5 triệu đồng/ha. Bên cạnh đó, huyện đang đẩy mạnh việc kết nối bao tiêu sản phẩm và hỗ trợ xây dựng tem, nhãn, bao bì, đăng ký chuyển đổi hữu cơ. Huyện cũng đã tổ chức làm việc với Hiệp hội hữu cơ, Viện công nghệ xanh và các nhà khoa học, các doanh nghiệp; kết nối với HTX dịch vụ nông nghiệp Quang Huy ký hợp đồng liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm với Công ty cổ phần kinh doanh chế biến nông sản Bảo Minh, bảo đảm ổn định đầu ra cho sản phẩm gạo hữu cơ.

Mô hình trồng lúa hữu cơ tại xã Quang Huy (Phù Yên).

Thời gian tới, huyện Phù Yên tập trung duy trì sản xuất 150 ha lúa hữu cơ; đồng thời, tiếp tục tuyển chọn giống lúa chất lượng cao và rà soát, lồng ghép các nguồn vốn hỗ trợ bà con mở rộng thêm 100 ha trong năm tới. Hoàn thiện thủ tục hồ sơ cấp chứng nhận hữu cơ cho sản phẩm lúa, gạo Phù Yên, xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu sản phẩm OCOP gạo Phù Yên; đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá, giới thiệu và liên kết tiêu thụ sản phẩm cho nông dân.