Vườn cam bản Văn Yên, xã Mường Thải (Phù Yên).
Dẫn chúng tôi thăm vườn cam chín vàng trĩu quả đã được cấp Giấy chứng nhận VietGAP từ tháng 9/2016, ông Nguyễn Văn Ngân, Giám đốc Hợp tác xã trồng cam Văn Yên, xã Mường Thải (Phù Yên) phấn khởi, nói: Tại Ngày hội văn hóa, thể thao các dân tộc và Ngày hội cam huyện Phù Yên năm 2018 diễn ra vừa qua, Công ty TNHH Nông nghiệp Hòn Đất, có hệ thống siêu thị Bác Tôm tại Hà Nội và các thành phố lớn trong nước đã ký hợp đồng bao tiêu toàn bộ sản phẩm cam của Hợp tác xã trồng cam Văn Yên. Đây là tin vui đối với hợp tác xã chúng tôi khi sản phẩm đã có thị trường tiêu thụ và ổn định hơn.
Với 2 ha đất trồng ngô, sắn cho thu nhập thấp, năm 2011, ông Nguyễn Văn Ngân, bản Văn Yên, xã Mường Thải (Phù Yên) về quê ở Văn Giang (Hưng Yên) mua vài trăm gốc cam về trồng thử và kết quả cây phát triển tốt, nên mỗi năm, ông lại mở rộng diện tích trồng cam. Đến nay, vườn cam có khoảng 1.500 gốc cam đường canh, cam vinh và bưởi diễn. Năm 2018, gia đình dự kiến thu 35 tấn cam đường canh, với giá 35 nghìn đồng/kg và 5 tấn canh vinh, giá 20 nghìn đồng/kg tại vườn, gia đình sẽ thu 1 tỷ 325 triệu đồng. Hiện nay, Hợp tác xã trồng cam Văn Yên có 8 thành viên, sản xuất 17 ha cam đã được công nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP và được cấp nhãn hiệu sản phẩm.
Từ mô hình trồng cam có hiệu quả của gia đình ông Ngân, nhiều hộ trong xã, trong huyện đã học tập và chuyển đổi diện tích đất sản xuất kém hiệu quả sang trồng cam, bưởi, nâng tổng diện tích cây ăn quả có múi ở huyện Phù Yên lên gần 500 ha, tập trung ở các xã: Mường Thải, Mường Cơi và Tân Lang. Để giúp bà con tiêu thụ sản phẩm, các cơ quan chức năng của tỉnh, huyện tích cực hỗ trợ, hướng dẫn các hộ dân thành lập hợp tác xã, tổ hợp tác trồng và chăm sóc cây ăn quả theo tiêu chuẩn VietGAP và được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) công nhận Nhãn hiệu sản phẩm “Cam Phù Yên” từ tháng 12/2017.
Ông Trần Mạnh Chiến, Giám đốc Công ty TNHH Nông nghiệp Hòn Đất, nói: Chúng tôi tìm hiểu và được biết cam Phù Yên có chất lượng tốt, thơm ngon, lại được bà con trồng theo quy trình an toàn và được cấp Nhãn hiệu sản phẩm nên chúng tôi đã tiến hành ký hợp đồng với các hộ, các hợp tác xã, doanh nghiệp để đưa sản phẩm “Cam Phù Yên” về bán tại Hà Nội và các thành phố lớn thông qua chuỗi siêu thị Bác Tôm. Theo khảo sát, sản phẩm “Cam Phù Yên” bán qua hệ thống siêu thị của chúng tôi đã được người tiêu dùng ưa chuộng.
Chia tay huyện Phù Yên với những đồi cam trĩu quả đang được bà con khẩn trương thu hoạch, những chuyến xe tải ngược xuôi chở cam trên khắp các nẻo đường để đến tay người tiêu dùng, chúng tôi càng thêm tin về chủ trương của huyện Phù Yên trong thời gian tới, tiếp tục chỉ đạo mở rộng diện tích cây ăn quả có múi trên địa bàn các xã vùng Mường. Đồng thời, khuyến khích thành lập các hợp tác xã nhằm phát triển diện tích cây ăn quả có múi chất lượng cao; tuân thủ nghiêm ngặt quy chế quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Cam Phù Yên”, tiến tới xây dựng chỉ dẫn địa lý vùng trồng cam Phù Yên; biến vùng đất “Phù Hoa” khi xưa thành vùng trọng điểm về cây ăn quả và là điểm đến của du lịch sinh thái, trải nghiệm hấp dẫn ở khu vực Tây Bắc...