I. CHỦ TRƯƠNG CHUNG VÀ MỤC ĐÍCH:
Để phù hợp với xu hướng tất yếu khách quan của sự phát triển và xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đảm bảo các tiêu chí đơn vị hành chính đô thị quy định tại Điều 9, Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13, ngày 25/5/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã ban hành Chương trình hành động, trong đó có Đề án mở rộng thị trấn Phù Yên. Đây
cũng là chủ trương nhất quán được cụ thể hóa từ văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng và Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương (khoá XII) về "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả".
Triển khai Nghị quyết số 37-NQ/TW, ngày 24/12/2018 của Bộ Chính trị; Kết luận số 48-KL/TW ngày 30/01/2023 của Bộ Chính trị về "tiếp tục thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030"; Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 ngày 12/7/2023 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030; Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 của Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam khoá XIV về "Phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030"; Nghị quyết số 117/NQ-CP ngày 30/7/2023 của Chính phủ về ban hành Kế hoạch thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025; Thông báo số 350/TB-VPCP ngày 24/8/2023 của Văn phòng Chính phủ về "thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện cấp xã giai đoạn 2023 - 2030"; Chỉ thị số 32-CT/TU ngày 29/8/2023 của Tỉnh uỷ Sơn La về "Lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030 trên địa bàn tỉnh Sơn La", trong đó có xác định: "Giai đoạn 2023 - 2025: tỉnh Sơn La phải hoàn thành việc sắp xếp đối với các đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện bắt buộc sắp xếp, gồm có 03 thị trấn của các huyện: Phù Yên, Thuận Châu, Yên Châu".
Mục đích điều chỉnh địa giới hành chính mở rộng Thị trấn nhằm đảm bảo các tiêu chí về diện tích, dân số theo quy định; đưa Thị trấn đạt tiêu chí đô thị loại IV vào năm 2030; là điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội, mở rộng cảnh quan xây dựng đô thị văn minh, hiện đại, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân. Ngoài ra, việc mở rộng thị trấn góp phần giảm số đơn vị hành chính cấp xã, từ đó giảm ngân sách chi cho bộ máy quản lý hành chính, tăng ngân sách cho đầu tư phát triển.
II. ĐỐI TƯỢNG, LỘ TRÌNH:
1. Đối tượng: Thị trấn Phù Yên và các xã Quang Huy, Huy Bắc, Huy Hạ, Suối Tọ
2. Lộ trình: thực hiện trong giai đoạn 2023 - 2025. Cụ thể:
- Tháng 12/2024 hoàn thành việc điều chỉnh địa giới hành chính, sáp nhập một số bản thuộc 2 xã vào Thị trấn Phù Yên để thành lập Thị trấn mới của huyện.
- Năm 2025 hoàn thành việc giải quyết chế độ chính sách cán bộ, xử lý tài sản công sau sắp xếp.
3. Phương án:
3.1. Thực trạng:
(1) Thị trấn Phù Yên: diện tích tự nhiên: 1,0541 km2; dân số: 10.503 người (Chưa đảm bảo theo tiêu chí về diện tích theo quy định)
(2) Xã Quang Huy: tổng diện tích: 45,61 km2; dân số: 9.163 người (Chưa đảm bảo theo tiêu chí về diện tích theo quy định)
(3) Xã Huy Bắc: diện tích tự nhiên: 25,84 km2; dân số 6.359 người (Chưa đảm bảo theo tiêu chí về diện tích theo quy định)
(4) Xã Huy Hạ: diện tích tự nhiên: 23,63 km2; dân số: 6.968 người (Chưa đảm bảo theo tiêu chí về diện tích theo quy định)
(5) Xã Suối Tọ: diện tích tự nhiên 140,93km2, dân số 4.466 người (Chưa đảm bảo theo tiêu chí về dân số theo quy định)
3.2. Phương án điều chỉnh địa giới hành chính:
(1) Đối với xã Huy Bắc:
Sáp nhập 06 bản (bản Phố, bản Nà Phái 1, bản Nà Phái 2, bản Phai Làng, bản Suối Làng, bản Kim Tân) với diện tích khoảng 4,253 km2, dân số 3.531 người vào thị trấn Phù Yên, trong đó: bản Kim Tân sáp nhập vào Tiểu khu 1 Thị trấn Phù Yên.
Sáp nhập 05 bản (Dèm Thượng, Dèm Hạ, Tọ Thượng 1, Tọ Thượng 2, Sáy Tú) và phần đất nông, lâm nghiệp với diện tích khoảng 21,5845 km2, dân số 2.828 người vào xã Huy Hạ.
(2) Đối với xã Quang Huy:
Sáp nhập 11 bản (các bản: Mo 1, Mo 2, Mo Nghè 1, Mo Nghè 2, Nà Xá, Chiềng Thượng, Chiềng Hạ, Chiềng Trung, Tường Quang, bản Cang, bản Búc) với diện tích khoảng 9,03 km2, dân số 7.716 người vào thị trấn Phù Yên.
Sáp nhập 03 bản (Suối Gióng; Suối Ngang; Suối Ó) và phần đất nông, lâm nghiệp với diện tích khoảng 36,5777 km2, dân số 1.447 người vào xã Suối Tọ.
(3) Đối với xã Huy Hạ:
Sáp nhập 0,5264 km2 diện tích đất (bao gồm 0,1394km2 diện tích đất thuộc bản Xà theo Quyết định số 2866/QĐ-UBND, ngày 01/12/2016 của UBND tỉnh Sơn La) và diện tích đất thuộc bản Xà, bản Trò (khu vực từ cổng chào Thị trấn đến đoạn cống qua đường Quốc lộ 37 gần Trạm y tế xã), dân số 99 người vào Thị trấn Phù Yên.
4. Sau điều chính địa giới hành chính:
(1) Thị trấn Phù Yên mở rộng mới đảm bảo các tiêu chuẩn về diện tích, dân số theo quy định tại Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 của Uỷ ban thường vụ Quốc hội và Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính.
Cụ thể, Thị trấn mở rộng có tổng diện tích 14,8635km2 (đạt 106% so với tiêu chuẩn); quy mô dân số 21.849 người (đạt 262,5% so với tiêu chuẩn) gồm 24 bản, tiểu khu, đó là:
* 8 tiểu khu: Từ tiểu khu 1 đến tiểu khu 8 (hiện tại thuộc Thị trấn Phù Yên)
* 16 bản:
+ Nà Xá, Mo 1, Mo 2, Mo Nghè 1, Mo Nghè 2, Chiềng Thượng, Chiềng Hạ, Chiềng Trung, bản Cang, Tường Quang, bản Búc (hiện tại thuộc xã Quang Huy)
+ Bản Phố, Nà Phái 1, Nà Phái 2, Phai Làng, Suối Làng (hiện tại thuộc xã Huy Bắc)
* Tên gọi (dự kiến): Thị Trấn QUANG HUY (*)
(2) Xã Huy Hạ mở rộng gồm 14 bản, bao gồm: 9 bản hiện tại thuộc xã Huy Hạ và 5 bản (hiện tại thuộc xã Huy Bắc): Dèm Thượng, Dèm Hạ, Tọ Thượng 1, Tọ Thượng 2, Sáy Tú (và phần đất nông, lâm nghiệp với diện tích khoảng 21,5845km2, dân số 2.828 người).
Diện tích tự nhiên khoảng 45,5145 km2; dân số 8.771 người (Đảm bảo tiêu chí về dân số và trên 50% về diện tích).
(3) Xã Suối Tọ mở rộng gồm 11 bản, bao gồm 8 bản: Suối Khang, Lũng Khoai, Suối Dinh, Suối Tọ, Pắc Bẹ A, Pắc Bẹ B, Pắc Bẹ C, bản Trò (hiện tại thuộc xã Suối Tọ) và 3 bản vùng cao: Suối Gióng, Suối Ngang, Suối Ó cùng phần đất nông, lâm nghiệp với diện tích khoảng 36,5777km2, dân số 1.447 người (hiện tại thuộc xã Quang Huy)
Diện tích tự nhiên khoảng 177,51132 km2; dân số: 5.624 người (Đảm bảo về tiêu chí dân số và diện tích).
(4) Đội ngũ cán bộ công chức các xã, thị trấn sau điều chỉnh, sáp nhập sẽ được bố trí, sắp xếp phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, cơ quan, đơn vị và giải quyết chế độ chính sách theo đúng quy định của Trung ương, của tỉnh.
(5) Sau khi điều chỉnh các đơn vị hành chính để mở rộng Thị trấn thì huyện Phù Yên còn 25 đơn vị hành chính cấp xã (giảm 02 xã đó là Quang Huy và Huy Bắc).
(*) Ghi chú: Về lịch sử: Địa bàn Thị trấn Phù Yên trước đây trong thời kỳ Pháp thuộc, thuộc xã Quang Huy (dữ liệu năm 1901) bao gồm 48 bản (trên địa bàn các xã Huy Bắc, Huy Hạ, Huy Thượng, Huy Tân, Mường Thải, Mường Lang, Mường Cơi, Suối Tọ, Huy Tường hiện nay) với trung tâm là Phố Mo.
Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, ngày 11/7/1949, Ủy ban kháng chiến hành chính Liên khu X ra Quyết định số 239-QĐ/HCDC sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính trên địa bàn huyện Phù Yên, lúc này huyện Phù Yên có 3 xã: Quang Huy, Tường Gia Phù, Tân Tường Phong.
Ngày 18/10/1952, huyện Phù Yên được giải phóng. Trong chiến dịch giải phóng Tây Bắc (1953-1954), để thuận tiện cho chỉ đạo phong trào cách mạng ở cơ sở, tỉnh Sơn La chủ trương chia các xã lớn thành các xã nhỏ, toàn huyện Phù Yên được chia thành 31 xã và thị trấn Vạn Yên; xã Quang Huy tách ra thành các xã: Quang Huy, Huy Thượng, Huy Bắc, Huy Hạ (gọi chung là các xã vùng Huy). Xã Quang Huy lúc này có 11 bản, 01 phố (phố Mo). Quang Huy được coi là trung tâm của các xã vùng Huy. Phía thượng nguồn Suối Tấc là xã Huy Thượng, phía hạ nguồn Suối Tấc là xã Huy Hạ, phía Bắc của Suối Tấc là xã Huy Bắc.
Đến năm 1977 giải thể thị trấn Vạn Yên, thành lập Thị trấn Phù Yên (theo Quyết định số 79-BT của Bộ trưởng Phủ Thủ tướng) với diện tích bao gồm phố Mo và một số bản lân cận của xã Quang Huy.
Về ý nghĩa: Quang Huy có nghĩa là Ánh sáng rực rỡ. Đặt tên Thị trấn Quang Huy với ngụ ý: huyện Phù Yên sẽ có trung tâm là một vùng có tương lai sáng lạn, phát triển mạnh mẽ.
Do đó, việc đặt tên Thị trấn mới là Thị trấn Quang Huy bảo đảm sự hài hoà, hợp lý giữa lịch sử hình thành vùng đất, con người Phù Yên, vùng Huy. Thị trấn Quang Huy huyện Phù Yên mở rộng và phát triển sẽ là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển các xã trong vùng và huyện Phù Yên.
